Cenzurowana depesza Naczelnego Wodza do dowódcy Armii Krajowej z dnia 25.07.1944
Naczelny Wódz Sosnkowski

W niniejszym fragmencie depeszy Naczelny Wódz wyraża swoje głębokie poruszenie meldunkami z kraju oraz solidarność z walczącymi oddziałami Armii Krajowej. Zawarte są w nim wytyczne dotyczące wycofywania się oddziałów AK na zachód w obliczu nadciągającej sowieckiej okupacji, a także zalecenia w sprawie ochrony "biologicznej substancji narodu". Warto zaznaczyć, że przed wysłaniem depeszy do kraju, jej treść została ocenzurowana przez szefa sztabu.

"Jestem głęboko wstrząśnięty Waszym meldunkiem, choć rozwój zdarzeń odpowiada moim przewidywaniom. Wraz z oddziałami walczącymi zwycięsko na froncie włoski, jestem sercem i myślą z Wami. Decyzje Wasze budzą szacunek, odpowiadają one zasadom żołnierskiego i narodowego honoru. Jej skutki polityczne są w ręku Boga. Według możliwości wycofujcie oddziały na zachód w skupieniu lub rozproszeniu zależnie od warunków. *

 

 

Zestawienie wypadków na Wileńszczyźnie z ogłoszonym manifestem tzw. Komitetu Wyzwolenia Narodowego ustanowionego przez Sowiety dla objęcia władzy w Polsce dowodzi, iż Moskwa obrała drogę gwałtów, represji i faktów dokonanych. Wobec powyższego swoje poprzednie dyrektywy uzupełniam jak następuje:

a)        Szybki i możliwie szeroki rozwój Sił Zbrojnych na obczyźnie uważam za szczególną konieczność chwili, gdyż polityka faktów dokonanych może doprowadzić do pogłębienia różnic między Moskwą, a Przyjaciółmi. Trzeba być przygotowanym na zmianę sytuacji politycznej wbrew woli Przyjaciół na skutek złej woli Sowietów.

 

b)       w obliczu szybkich postępów okupacji sowieckiej na terytorium kraju, trzeba dążyć do zaoszczędzenia substancji biologicznej narodu w obliczu podwójnej groźby eksterminacji *

zasada samoobrony pozostaje w pełnej mocy.

 

 

 

 

 c)  Upoważniam Was, w razie koniecznej potrzeby do wycofania w rozmiarach przez Was określonych,

najbardziej zagrożonych elementów AK, a przede wszystkim młodzieży

 

na zachód ku granicy słowacko-węgierskiej *  in extremis zezwalam na wycofanie tych elementów poza granice kraju z rozkazem przedostawania się do sił naszych na obczyźnie. Zależnie od waszego uznania, możecie upoważniać ludzi do  szukania dróg via organizacje Todt i  roboty rolne w Niemczech z obowiązkiem najrychlejszej ucieczki do Wojska Polskiego"

 

* fragmenty ocenzurowane przez Prezydenta

80 rocznica powstania warszawskiego

Babinski, W. (1967). Przyczynki historyczne do okresu 1939-1945. B. Swiderski</span style="font-family:georgia;">