Sosnkowski jako zdecydowany krytyk polityki ustępstw wobec Rosji Sowieckiej

   "Moskwa dąży do sowietyzacji Polski i uczynienia z niej 17 republiki"

 

Generał Kazimierz Sosnkowski był wybitnym polskim wojskowym i działaczem politycznym, który jako jedyny zdecydowanie krytykował politykę ustępstw wobec Rosji Sowieckiej oraz akceptację sowieckiej dominacji w Europie Środkowo-Wschodniej. Zdaniem generała, taka polityka była nie tylko nieskuteczna, ale przede wszystkim niebezpieczna dla Polski i innych krajów regionu
Sosnkowski 1943, Europa

II Wojna Światowa

W trakcie II Wojny Światowej momentem zwrotnym trwającego wówczas konfliktu bez wątpienia stał się atak Niemiec na Rosję sowiecką. Operacja Barbarossa otworzyła nowe nadzieje, ale również przysporzyła wiele problemów państwom takim jak Polska. Konieczność szybkiego załatwienia sprawy sojuszu polsko-sowieckiego stała się priorytetem nie tylko w polskich kołach rządowych, ale także brytyjskich. Umowa zawarta została w pośpiechu, pod presją Churchilla oraz Edena. Sosnkowski jako jeden z nielicznych dostrzegał potencjalne negatywne skutki zawartej umowy. Już wtedy mówił otwarcie o tym, że Związek Radziecki nie jest partnerem godnym zaufania, a dojście do porozumienia w myśl zawartego układu może doprowadzić do utraty polskiej suwerenności i wpływu na własne losy narodowe.

Pakt Sikorski-Majski został podpisany 30 lipca 1941 r. bez zgody prezydenta. Sosnkowski na znak protestu złożył dymisję z rządu. Jego zdaniem umowa ta "uszczupla prawa z jakimi Polska weszła do wojny".

Jako Naczelny Wódz

 

Sosnkowski słusznie przewidywał, że Sowiety grając przestrzenią i czasem mogą zmienić sytuację na froncie wschodnim i tak się też stało. Związek Radziecki zaczął w 1943 roku swój pochód, który zakończył się w maju 1945 roku. W trakcie "wyzwalania" ziem wcześniej zajętych przez Niemców widoczne staje się zagrożenie dla Polski i całej Europy. Generał Kazimierz Sosnkowski po śmierci Sikorskiego został Naczelnym Wodzem. W tamtym czasie wielokrotnie wyrażał swoje obawy przed planami sowieckiej ekspansji na Zachód oraz niebezpieczeństwem z niej wynikającym co znalazło wyraz w wielu rozkazach i przemówieniach.

  Ustępstwa doprowadzą nas na ścieżkę wiodącą w dół, która zakończy się utratą nie tylko połowy naszego kraju ale również nasze niepodległości
  Moskwa dąży do sowietyzacji Polski i uczynienia z niej 17 republiki
Polska i wschodnie Niemcy będą zajęte przez armię rosyjską [...] w ten sposób może Polska się znaleźć w granicach Księstwa Warszawskiego, przy tym zsowietyzowana

 

Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych przeprowadzał rozmowy z Aliantami i przestrzegał ich przed polityką "appeasementu” wobec ZSRR. Apelował o zdecydowane postawienie się agresywnym planom sowieckim, przewidując, że ustępstwa w relacjach ze Związkiem Radzieckim jedynie zwiększą apetyt Kremla na terytoria europejskie, a także będą kwestionowały bezpieczeństwo całego kontynentu, co w rozmowie z prezydentem Raczkiewiczem skwitował słowami "polityka ustępstw funta kłaków nie jest warta".

naczelny wodz narada

Cel  Stalina

 

Takie działania generała nie przeszły bez echa na Kremlu. Stalin traktował generała Sosnkowskiego jako głównego przeciwnika i konsekwentnie od 1941 r. widząc w generale główny cel w polskiej polityce personalnej zwalczał i podważał jego autorytet. Finalnie w 1944 r.  doprowadziło to do dymisji generała, do której prócz Stalina przyczynił się premier RP Mikołajczyk oraz rząd brytyjski.

Zdymisjonowany Generał Kazimierz Sosnkowski udał się na 6-tygodiowy urlop do swoich młodszych synów przebywających w Kanadzie. Urlop ten okazał się dla szefa rodzajem zesłania, a rząd Mikołajczyka przyjął w imieniu generała zobowiązanie, że nie będzie on występował publiczne. Okres półinternowania zakończył się dopiero w 1949 r. kiedy nastąpiła ogólna zmiana klimatu politycznego, a Rosja Sowiecka zmieniła się z sojusznika w potencjalnego przeciwnika.

 

 

Bibliografia:

1. Babiński  S. (1988) Kazimierz Sosnkowski. Myśl - praca - walka. Przyczynki do monografii oraz uzupełnienia do materiałów historycznych Kazimierza Sosnkowskiego, Veritas,

2. Babiński W. (1967) Przyczynki historyczne od okresu 1939-1945, B. Świderski

3. Polak B. (2007) Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Z Jerzym Kirszakiem i Pawłem Wieczorkiewiczem rozmawia Barbara Polak. Biuletyn IPN, nr 10 - 11 (81 - 82).